Madde 1- İstanbul'un, İtilaf Devletleri'nin ve özellikle İngiliz Kara Kuvvetleri'nin işgali altında ve Deniz Kuvvetleri'nce kuşatılmış olduğu, güvenlik güçlerinin de yabancılar elinde ve karmakarışık durumda bulunduğu bilinmektedir. Bundan başka, Rumların kendi aralarından İstanbul milletvekili adıyla kırk kişi seçtikleri ve Atina'dan gelmiş Yunan önder ve komutanlarının yönetimi altında olmak üzere, gizli polis ve ihtilalci örgütler kurarak, devletimize zamanı gelince isyan edecekleri anlaşılmıştır. Ne yazık ki hükümetin İstanbul'da serbest olmadığını itiraf etmek mecburiyeti vardır. İşte bu nedenlerle, Ulusal Meclis'in toplanma yerini tartışmak gibi bir konu ortaya çıkmış bulunuyor. Ulusal Meclis İstanbul'da toplandığı takdirde, milletvekillerinin yapacakları yurt görevi dikkate alınırsa tehlikeye uğramalarından cidden korkulur. Gerçekten de İtilaf Devletleri'nin Ateşkes Antlaşması hükümlerini bozarak barış antlaşmasını beklemeye gerek duymadan yurdumuzun önemli bölgelerini işgal etmek ve Hıristiyan azınlıklara haklarımızı çiğneme fırsatını vermek suretiyle yapılan haksız davranışlarını eleştirip reddedecek, toprak bütünlüğümüzü ve bağımsızlığımızın dokunulmazlığını yılmadan isteyecek ve savunacak olan Mebuslar Meclisi'nin dağıtılması ve üyelerinin tutuklanması ya da sürgün edilmesi, uzak bir olasılık değildir. Tıpkı Kars'ta toplanan Ulusal İslam Şurası'na İngilizlerin yaptıkları gibi. Seçimlere katılmamış olan Hıristiyan azınlıkların, onlara uyan İngiliz Muhipleri ve Nigehban Denekleri'nin, bu konuda düşmanların hedeflerine hizmet ederek her türlü kötülüğü yapabilecekleri de akla gelebilir. Bu bakımdan, Ulusal Meclis'in İstanbul'da toplanması, Meclis'ten beklenen ciddi ve tarihsel görevin yerine getirilmesini olanaksız kılacağından ve Ulusal Meclis de devlet ve ulusun bağımsızlığının temsilcisi olduğundan, ona vurulacak darbeyle bağımsızlığımızın da zedeleneceğini belirtmeye gerek yoktur. Kabine adına, Amasya'da Temsil Heyeti'yle görüşmelerde bulunan Bahriye Nazırı Salih Paşa Hazretleri bile bu gerçekleri göz önünde tutarak Ulusal Meclis'in İstanbul'un dışında güvenli bir yerde toplanması gereğine vicdanıyla da düşüncesiyle de kanı getirmiş ve bu hususu uygun bulduğunu imzasıyla doğrulamıştır. Ulusal Meclis'in düşman baskısından uzakta ve tam bir güvenlik içinde bulunan bir yerde toplanması durumunda, İstanbul'da toplandığı takdirde akla gelebilecek bütün sakıncalar ortadan kalkmış olacağı gibi, Halifelik ve Sultanlığın tehlikede olduğunu dünya kamuoyuna ve özellikle İslam alemine fiilen duyurmuş olacak, ulusal varlık ve bağımsızlığımızın aleyhinde alınması olası bir karar karşısında yurda ve ulusa karşı olan görevlerini yerine getirebilecek ve İtilaf Devletleri karşısında, Meclis'in ulusun yazgısına tümüyle egemen bulunduğu daha açık bir biçimde ortaya konabilecektir. Meclis'in İstanbul dışında toplanması durumunda akla gelebilecek olan sakıncalar aşağıdadır :
Ulus düşmanları, İstanbul'un gözden çıkarıldığı yolunda zararlı bir propagandaya fırsat bulacaktır. Hükümet, İstanbul'da olduğu gibi, Meclis'le kolayca bağlantı kuramayacaktır. Meclis'in açılış töreni, Zâtışâhâne'yi yolculuk külfetiyle karşı karşıya bırakmamak için, vekil atayacakları bir kişi aracılığıyla yapılabilecektir. İşte bu sakıncalar dolayısıyla şimdiki hükümet, Ulusal Meclis'in İstanbul dışında açılmasını kabul etmemiştir. Hükümetin bu olumsuz kararı yüzünden söz konusu sakıncalara aşağıdaki sakıncalar da eklenmektedir :
Ulusal Meclis'in yasaya uygun olarak toplanması, Mebuslar Meclisi'yle Ayan Meclisi'nin aynı yerde ve aynı zamanda bulunmasına bağlı olduğundan, hükümetin İstanbul dışında, uygun göreceği bir yerde toplanmaya razı olması yüzünden, Ayan Meclisi ve Hükümet, İstanbul dışındaki toplantıya katılmayacak ve Zâtışahane'ye yöntemine uygun olarak Meclis'i açtırmayacaktır. Bu durum karşısında Ulusal Meclis'in İstanbul dışında toplanmasına yasal bakımdan olanak kalmadığı için, yukarıda arz edilen sıkıntılara karşın İstanbul'da toplanması bir zorunluk hükmüne girmiş bulunuyor. Sayın milletvekilleri İstanbul'a gitmekten çekinerek İstanbul dışında kendiliklerinden toplandıkları takdirde, böyle bir toplanma elbette Ulusal Meclis'in herkesçe bilinen yasama gücünü temsil edemez. Belki, ulusun varlığını, amaçlarını, bağımsızlığını temsil edecek, onun hakkında verilecek hükümleri eleştirecek ve yine ulusa dayanarak reddedebilecek bir ulusal kurultay biçiminde olabilir. Bu takdirde, Ulusal Meclis de elbette İstanbul'da toplanmamaya mahkum olur. Böyle bir davranışın, hükümetin karşı çıkmasına, zorlayıcı önlemler almasına ve sonunda ulus ile İstanbul Hükümeti arasındaki her türlü ilişkinin kesilmesine yol açacağı da düşünülebilir.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği, yukarıda dile getirilen bütün hususları gözden geçirip tartıştıktan sonra, Ulusal Meclis'in İstanbul'da toplanma zorunluğuna karşı, durumu bütün milletvekillerine bildirerek, her birinin düşünce ve görüşlerini almayı görev saymıştır. Bundan başka, sayın milletvekillerinin İstanbul'da Ulusal Meclis'e girmeden önce, kolayca bir araya gelebilecekleri bazı yerlerde toplanıp aşağıdaki hususları görüşmeleri ve görüşme sonuçlarının birleştirilebilmesi için bunları Temsil Heyeti'ne bildirmeleri gerekli görülmüştür. Görüşülecek hususlar şunlardır :
a) Meclis'in İstanbul'da toplanması zorunluğuna karşı, İstanbul ve İstanbul dışında olmak üzere bütün yurtta alınması gerekli önlemler, yapılması gerekli hazırlıklar,
b) Mebuslar Meclisi'nde yurdun bütünlüğünü, devlet ve ulusun bağımsızlığını kurtarmaktan ibaret olan hedefi korumak ve savunmak için birleşmiş azimli bir kadro kurma çarelerinin düşünülmesi,
Milletvekillerinin yukarıdaki hususları görüşmek için toplanmaları uygun görülen yerler şunlardır : Trabzon, Samsun, İnebolu, Eskişehir, Bursa, Bandırma, Edirne.
Madde 2- Birinci maddeyi, olduğu gibi bölgelerinizde bulunan milletvekillerine bildirerek, önce, en kısa zamanda onların kişisel görüşlerini almak ve bunda zaman yitirmeden bir yandan Temsil Heyeti'ne bildirmek bir yandan da bölgelerinizdeki merkez heyetlerine ulaştırarak bu konuda etkinlik göstermelerini sağlamak.
İkinci olarak, bölgelerinizdeki milletvekillerinin birinci maddede gösterilen yerlerde huzur ve güven içinde toplanmalarını sağlayarak, görüşme sonuçlarının Temsil Heyeti'ne bildirilmesi için gereken önlemlerin alınması istirham olunur.
Sizlerin seçim bölgelerinden milletvekili olup da şimdi İstanbul'da bulunanların, kendi seçim bölgelerindeki örgütünce, İstanbul'a yakın toplanma yerlerinden birine davet ettirilmesi gerekir.
