CUMHURIYET AHLAK ÜSTÜNLÜĞÜNE DAYANAN BİR ÜLKÜDÜR, CUMHURİYET ERDEMDİR

Dört Aykırı Görüş ve Aldığımız Karar

Beyler, bu tarihe dek derneğimizin merkez heyetlerinden istediğimiz bilgilere gelen yanıtlar dört görüş çevresinde toplanıyordu :

1- Birinci görüşe göre, Mebuslar Meclisi'nin İstanbul dışında toplanması uygun görülüyordu.

2- Başında Erzurum, Trabzon, Balıkesir ve bütün Karesi, Saruhan heyetlerinin bulunduğu ikinci görüşe göre İstanbul'da, İstanbul'daki devlet adamlarıyla ileri gelenlerden hemen tümünün bu görüşte olduğunu biliyoruz. Padişah'ın isteği, hükümetin ısrarı da buydu.

3- Trakya - Paşaeli'nden gelen üçüncü görüşe göre, İstanbul yakınlarında...

4- Bir kısım merkez heyetleri de Salih Paşa'nın kişisel görüşüne dayanarak, hükümetin "olur" demesi durumunda, İstanbul dışında toplanmakta bir sakınca görmüyorlardı.

Beyler, İstanbul Hükümeti'yle yardakçılarının kamuoyunu ne kadar bulandırıp karıştırmış olduğunu, ulusun ortaya koyduğu bu farklı görüşlerden kolaylıkla anlamak olanaklıdır. Artık bunun üzerine direnmenin kötü sonuçlar vereceği yargısına varmak da güç değildir.

Şimdi, 16 Kasım 1919'dan 29 Kasım 1919 tarihine dek, günlerce süren görüşme ve tartışılardan çıkan sonuçları ve alınan kararları olduğu gibi yüksek bilgilerinize sunuyorum :

1- Ulusal Meclis'in İstanbul'da toplanmasının sakınca ve tehlikelerine karşın, Sultanlık Hükümeti İstanbul dışında toplanmayı kabul etmediği ve ülkeyi bir bunalıma sürüklemekten sakınıldığı için, Meclis'in İstanbul'da toplanması zorunluğu kabul edildi. Ancak aşağıdaki önlemlerin alınması gereği de karara bağlandı :

a) Bütün milletvekillerinin durum hakkında aydınlatılarak teker teker görüşlerinin alınması,

b) Ulusal Meclis İstanbul'da toplanacağına göre, milletvekillerinin İstanbul'a gitmeden önce, Trabzon, Samsun, İnebolu, Eskişehir ve Edirne gibi yerlerde kısım kısım toplanarak, gerek İstanbul'da gerek İstanbul dışında alınması gereken güvenlik önlemlerini ve programımızın esaslarını savunacak güçlü bir küme oluşturma yolları üzerinde görüşmeleri,

c) Derneğin örgütünü hızla genişletmek ve güçlendirmek için, kolordu komutanının, bölge komutanları ve askere alma örgütü başkanları aracılığıyla zaman yitirmeden eylemsel yardımda bulunmaları,

ç) Bütün sivil yönetim amirlerinden, her olasılığa karşı, ulusal örgüte bağlı kalacaklarına ilişkin söz alınması ve kendilerinin eldeki olanaklarıyla derneğin örgütünü kurmaya hızla girişmelerinin istenmesi,

2- Ulusal Meclis İstanbul'da toplandıktan sonra, milletvekillerinin, tam biz güvenlik ve serbestlik içinde yasama görevlerini yapmakta olduklarını açıklayacakları güne dek, Temsil Heyeti, şimdiye dek olduğu gibi yine İstanbul dışında kalarak ulusal görevini sürdürecektir. Ancak bütün sancaklardan ve milletvekili olan kimseler arasından seçilmek üzere birer, illerden ve bağımsız sancaklardan ikişer kişinin, tüzüğün sekizinci maddesi gereğince Temsil Heyeti üyesi olarak Eskişehir yakınında toplantıya çağırılıp durumun açıklanması ve Mebuslar Meclisi'ndeki tutumun kararlaştırılması üzerinde görüşülecektir. Bu nedenle Temsil Heyeti de oraya gidecektir. Bu toplantıdan sonra, Temsil Heyeti de uygun biçimde yeni üyelerle desteklendikten sonra, öteki milletvekilleri de İstanbul'a Ulusal Meclis'e gideceklerdir. Temsil Heyeti görevi sürdürdüğü sürece, ulusal örgütün biçimi ve çalışma yöntemi tüzükte yazıldığı biçimde olacaktır. Mebuslar Meclisi tam bir güvenlik içinde bulunduğunu açıkladığı zaman, Temsil Heyeti tüzükteki yetkisine dayanarak, genel kurultayı toplantıya çağırıp on birinci madde uyarınca da derneğin ileride alacağı biçimin belirlenmesini, kurultayın kararına bırakacaktır. Kurultayın nerede ve nasıl toplanacağı o zamanki durum ve koşullara göre ayarlanacaktır. Kurultayın toplantıya çağırıldığı zamanla toplanması arasında geçecek süre içinde, Temsil Heyeti, İstanbul Hükümeti ve Mebuslar Meclisi Başkanlığı'yla kesin bir zorunluk görmedikçe resmi ilişkilerde bulunmaz.

3- Paris Barış Konferansı, bizim için olumsuz bir karar verdiği ve bu karar hükümet ve Ulusal Meclis'çe kabul edilip onaylandığı takdirde, elverişli en kestirme yoldan ulusal iradeye başvurularak tüzükte açıklanmış olan esasların gerçekleştirilmesine çalışılacaktır.

Mustafa Kemal Rüstem Mahzar Müfit Ali Fuat Hüsrev

Hüseyin Rauf Kazım Karabekir Hakkı Behiç Hüseyin Selahattin

İbrahim Süreyya Bekir Sami Ömer Mümtaz Vasıf

12'nci Kolordu Kurmay Başkanı Şemsettin