CUMHURIYET AHLAK ÜSTÜNLÜĞÜNE DAYANAN BİR ÜLKÜDÜR, CUMHURİYET ERDEMDİR

Ali Rıza Paşa Kabinesinde Sezilen Kararsızlık

Biz, kimi tavırlardan, Ali Rıza Paşa Kabinesi'nde bir çekingenlik, bu kabineyi oluşturan kişilerin de kafalarında bir bulanıklık sezer gibi olduk. Onun için bazı önlemler almayı uygun gördük. Aynı günde bir genelge yazdık. Bunda, hükümet ile ulus arasında görüş ve hedef birliğinin sağlandığı bir tebliğle bildirilinceye dek eskiden olduğu gibi resmi haberleşmenin kesilmiş bir durumda bulundurulması gereğini bildirdik. Bundan başka, her yandan gelen öneri ve görüşleri birleştirerek, bütün kolordu komutanlarına ve Ulusal Mücadele'ye yardımcı olan Valilere de 3 Ekim günü, bazı gizli bildirimlerde bulunduk. Yeni kabineyle ilk temasımıza ilişkin olan bu belgeleri, olduğu gibi yüksek heyetinizin gözleri önüne sermeyi, bundan sonraki haberleşme ve ilişkilerin kolaylıkla anlaşılabilmesi bakımından uygun görüyorum. İzin buyurur musunuz?
Şifre, Sivas, 3.10.1919
Bütün Kolordu Komutanlarına ve Ulusal Mücadele'ye Yardımcı olan Vali ve Vali Vekillerine
Aşağıdaki telgrafın Harbiye ve Dahiliye Nazırlarına çekilerek sonucun bildirilmesi rica olunur :
Dahiliye Nazırı'nın haince hareketlerine alet olarak halkı eylemsel olarak silahlandırmaya ve birbirini öldürtmeye kalkışan Konya Valisi Cemal, Elazığ Valisi Ali Galip ve Malatya Mutasarrıfı Halil Bey'lerin tutuklanarak Divan-ı Harp'e verilmeleri, Trabzon Valisi Galip, eski Kastamonu Valileri İbrahim ve Ali Rıza Bey'ler ile Ankara Valisi Muhittin Paşa'nın herhangi bir göreve getirilmemeleri; ulusun yasal haklarını çekemediklerinden, ulusal dava ve mücadeleye yardımlarından dolayı azledilen Sivas Valisi Reşit Paşa'nın eski görevine getirilmesi, eski Bitlis Valisi Mazhar Müfit ve eski Van Valisi Haydar Bey'lerin derhal boş illere atanarak görevlendirilmeleri istenmektedir.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal

Şifre, Sivas, 3.10.1919
Bütün Vali ve Kolordu Komutanları ile Bağımsız Mutasarrıflıklara Aşağıdaki örneğe uygun olarak Sadrazam'a müracaat buyurulması ve sonucun bildirilmesi rica olunur :
Müslüman halkı silahlandırmaya ve birbirini öldürtmeye kalkışan ve orduyu içten yıkarak sonunda yurdu savunmasız bırakmak için buyruk veren, ordunun sırlarını, şifreleri çalmak için eylemsel düzenlere girişmek suretiyle açığa vuran ve Anayasa hükümleri gereğince dokunulmazlığı bulunan ulusun özel haberleşmelerine engel olan eski Nazırlardan Ali Kemal Bey, Süleyman Şefik Paşa, Dahiliye Nazırı Adil Bey'in, Millet Meclisi açılınca, Yüce Divan'a verilmek üzere hiçbir yere kaçmalarına meydan verilmemesini ve Telgraf Genel Müdürü Refik Halit Bey'in aynı nedenlerle derhal tutuklanarak ilgili mahkemeye verilmesini yasanın dokunulmazlığı ve kutsallığı adına istemekteyiz.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Derneği Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal
Harbiye Nazırlığı'na geçen Cemal Paşa, elbette orduya resmi bir bildirim yapacaktı. İşte ona ilk yanıt olmak üzere kolordulara şu telgrafın verilmesini önerdik :
Şifre, 3'üncü, 20'nci, 12'nci, 15'inci, 13'üncü Kolordu Komutanlıklarına
20'nci Kolordu Komutanı Fuat Paşa'ya (ayrıca)
Konya'da Refet Bey'e (ayrıca)
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın ilk bildirimine karşılık olmak üzere aşağıdaki telgrafın gizli olarak kendisine çekilmesi ve sonucun bildirilmesi rica olunur.
"Zâtıdevletlerizin, meşru Ulusal Mücadele'nin başlangıcından beri büyük bir kanaat ve inançla başında bulunduğunuzu bilmekteyiz. Harbiye Nazırlığı'na getirilmeniz sevinçle karşılanmıştır. Zâtıdevletlerinin başarıya ulaşması için bütün ordu ve bütün Kuvayı Milliye yardımcı olacaktır. Başarınızı tam olarak sağlayabilme bakımından aşağıdaki hususların olabilecek en kısa zamanda yerine getirilmesini rica ederiz :
a) Cevat Paşa ya da eski 1'inci Ordu Müfettişi Fevzi Paşa Genelkurmay Başkanlığına atanmalıdır.
b) Galatalı Albay Şevket Bey ya da Yusuf İzzet Paşa İstanbul'daki Kolordu Komutanlığı ve İstanbul Merkez Komutanlığı'na atanmalıdır. Yusuf İzzet Paşa, İstanbul Merkez Komutanı ve Galatalı Şevket Bey 25'inci Kolordu Komutanı biçiminde de olabilir.
c) Albay İsmet Bey'in Harbiye Nazırlığı Müsteşarlığı'na,
ç) Tümen Komutanı Yarbay Kemal Bey'in Emniyet Genel Müdürlüğü'ne atanmasına aracı olunmalıdır.
d) Ordu üzerinde kötü etki yapmış olan, Harbiye Nazırlığı'nı iş görmez ve değersiz bir duruma düşüren ve Ulusal Meclis'ten geçmeden eski rütbeleriyle göreve alıp kendilerine salt siyasal düşünceleri dolayısıyla iş verilmiş bulunan emeklilerin derhal görevlerine son verilerek, önemli ve duyarlı makamların güvenilir ellere teslim edilmesi gerekir.
e) 3'üncü Kolordu eski Komutanı Albay Refet Bey nedensiz olarak istifaya mecbur edildiğinden, bu işlemin düzeltilerek kendisinin, bugün bulunduğu Konya'da 12'nci Kolordu Komutanlığı'na atanması, Fuat Paşa'yla ilgili işlemin de düzeltilerek kendisinin 20'nci Kolordu Komutanlığı'nda bırakılmalı,
f) Fuat Paşa'nın yerine atanan Hamdi Paşa ve 12'nci Kolordu'ya atanan Sait Paşa derhal asıl görevlerine döndürülmelidirler.
g) İlk fırsatta müfettişliklerin yeniden kurularak, Doğu Anadolu'daki kolorduların 13'üncü Kolordu da dahil olduğu halde Kazım Karabekir Paşa'ya, Batı Anadolu'daki kolorduların İstanbul ve Edirne de dahil olduğu halde Ali Fuat Paşa'ya verilmesi ve şimdilik iki müfettişlikle yetinilmesi uygun görülmüştür.
Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal
Beyler, yeni sadrazamdan beklediğimiz yanıt sonunda geldi, şudur:
Çok ivedi, Sadrazzamlık, 4.10.1919
Sivas'ta Müdafaa-i Hukuk Derneği Delegelerine
İlgi : 2 ve 3 Ekim 1919