CUMHURIYET AHLAK ÜSTÜNLÜĞÜNE DAYANAN BİR ÜLKÜDÜR, CUMHURİYET ERDEMDİR

ALİ RIZA PAŞA KABİNESİ

Beyler, Ferit Paşa Kabinesi'nin düştüğünü ve Ali Rıza Paşa'nın kabine kurmak üzere görevlendirildiğini 2/3 Ekim 1919 tarihinde yazdığım bir genelgeyle bütün ulusa bildirdim. Bu genelgenin bir suretini de bilgi için yeni Sadrazama verdim.
2 Ekim günü, yeni kabine başkanıyla bağlantı kurmaya çalıştık. Ertesi günü Meclis-i Vükela'nın oturumunda Temsil Heyeti'yle görüşeceklerine söz verilmişti.
Arz ettiğim bu genelgedeki belli başlı noktalar şunlardı :
1) Yeni kabine, Erzurum ve Sivas Kurultayları'nda belirlenen ve saptanan ulusal örgüt ve hedefe saygılı olduğu takdirde, Kuvayı Milliye ona yardımcı olacaktır.
2) Yeni kabine, Ulusal Meclis'in toplanmasıyla eylemsel denetleme görevine başlanıncaya dek ulusun yazgısıyla ilgili herhangi bir taahhüde girmeyecektir.
3) Barış Konferansı'na atanacak temsilciler, ulusal davayı gerçekten kavramış ve ulusun güvenini kazanmış bilgili ve yetenekli kimselerden seçilecektir.
Bildiride, bu saydığım ilkelerin, yeni kabinece benimsenmesinin önerileceği açıklandıktan sonra bu konuda başkaca görüşleri varsa yarın öğleye kadar hemen bildirilmesi, isteğinde bulunuldu.
3 Ekim 1919 günü, Sadrazam Ali Rıza Paşa'ya yazdığım telgrafta : "Ulus, şimdiye dek işbaşına geçenlerin Anayasa'ya ve ulusal hedefe aykırı hareketlerinden üzüntü duydu. Bundan dolayı meşru olan haklarını tanıtmak ve yazgısını uzman ve güvenilir ellerde görmek hususunda kesin kararını verdi. Gereken sağlam girişimleri yaptı. Düzenli bir örgütü bulunan Kuvayı Milliye, ulusun kesin iradesini tam olarak gösterme ve kanıtlama erkini elde etti. Ulus, Padişahın güvenini kazanmış olan siz ile saygıdeğer arkadaşlarınızı zor durumda bırakmak istemez. Tersine yardımcı olmaya bütün içtenliğiyle hazırdır. Ancak Hükümet içinde, Ferit Paşa'yla birlikte çalışmış Nazırların bulunması, yüksek heyetinizin görüşleriyle ulusal hedefin birbiriyle ne dereceye kadar bağdaştığını, büyük bir açık yüreklilikle anlamak zorunluluğunu doğurmuştur. Ulusa tam bir güven gelmedikçe, atılmış olan kurtuluş adımının durdurulması ve yarım önlemlerle yetinilmesi uygun görülmemektedir. Bu bakımdan, şu hususların sizce benimsenip benimsenmeyeceğini kesin ve açık olarak anlamak isteriz." dedik ve genelge dolayısıyla belirttiğim üç esası saydık. Daha sonra,"Bu temel noktalarda uyuşma bulunduğu anlaşıldıktan sonra, olağandışı durumun giderilmesi için ikinci derecede bazı hususları da arz edeceğimizi bildirdik.
Ali Rıza Paşa, bugün, Saray'a ant içmek üzere gideceklerinden telgrafımıza yarın yanıt verileceği bildirildi.