Lise binasında verilen çay ziyafetinde söylenmiştir.
Öğretmen Hanımlar ve Öğretmen Efendiler;
Bu irfan çatısı altında hepinizi bir arada görmekten ve hepinizi de selâmlamaktan son derece mutluyum. Müdür Beyefendinin çok güzel açıklayıp anlattığı memleketimizi, toplumumuzu gerçek hedefe, mutluluk hedefine ulaştırmak için iki orduya ihtiyaç vardır. Biri vatanın hayatını kurtaran asker ordusu, diğeri milletin geleceğini yoğuran irfan ordusu. Bu iki ordunun her ikisi de kıymetlidir, yücedir, verimlidir, saygıdeğerdir; fakat bu iki ordudan hangisi daha kıymetlidir, hangisi birbirine üstün tutulur. Şüphesiz böyle bir tercih yapılamaz, bu iki ordunun ikisi de hayatidir. Yalnız siz, bilgi ve anlayış ordusundan olanlar, sizlere içinde olduğunuz ordunun kıymet ve kutsallığını anlatmak için şunu söyleyeyim ki, sizler ölen ve öldüren birinci orduya niçin öldürüp niçin öldüğünü öğreten bir orduya aitsiniz.
Saygıdeğer öğretmen Hanımlar ve öğretmen Beyler, biz, iki ordudan birincisine, vatanı çiğnemeye gelen düşman karşısında kan akıtan birinci orduya, bütün dünya bilir ve bütün dünya şahit oldu ki, pek mükemmel olarak sahibiz. Vatanın dört yıl önce düştüğü büyük felâketten sonra yoktan var olan bu ordu vatanı yok etmeye gelen düşmanı vatanın namus ocağında boğup yok etti. Yalnız işimiz, yalnız bu orduya sahiplikle bitmiş, amacımız yalnız bu ordunun zaferiyle sona ermiş değildir. Bir millet ilim, anlayış ordusuna sahip olmadıkça, savaş meydanlarında ne kadar parlak zaferler elde ederse etsin o zaferlerin devamlı sonuçlar vermesi ancak irfan (bilmek, anlamak) ordusuyla geçerlidir. Bu ikinci ordu olmadan birinci ordunun kazançları ölüdür. Milletimizi gerçek mutluluğa ve kurtuluşa ulaştırmak istiyorsak ve milletimize sağlam ve verimli bir gelecek vermek istiyorsak, bizi ölümden kurtaran ve hayata götüren bugünkü idare şeklimizin sonsuzluğunu istiyorsak, bin an önce büyük, mükemmel, nurlu bir bilgi, anlayış ordusuna sahip olmak zorunda olduğumuzu inkâr edemeyiz.Eski idarelerin, eski hükümet gençlerinin en büyük kötülüklerinden biri de ilim, anlayış ordusuna lâyık oldukları büyük önemi vermemeleridir. Eğer bu önem verilseydi; geleceği ellerine emanet ettiğimiz sizlere, gelecek kadar sağlam bir yer verilmesi gerekirdi. Henüz üç buçuk dört yıllık bir hayata sahip olan milli idaremiz de, gerçekten bilgi ve anlayış ordusuyla lâyık olduğu kadar ilgilenememiştir. Fakat bundaki mecburiyeti milletin aydınları olan sizler elbette ki herkesten daha iyi anlar ve değerlendirirsiniz. Bütün kuvvetlerimizi yalnız cepheye harcadığımız, bütün sağlamlığımızı cephedeki orduda toplamak mecburiyetinde olduğumuz bu kısa zaman içinde, doğal olarak ilim,anlayış ordusuyla lâyıkiyle meşgul olamazdık. Lâkin Cenab-ı Hakk’a binlerce hamd ü sena olsun ki, düşman karşısındaki aziz ordular için harcadığımız bütün emekler mutlu kazançlarını verdi. Artık bundan sonra aynı kuvvet, aynı faaliyet, aynı emeklerimizin, gayretlerimizin mutlu ve başarılı kazançlarını, aynı parlaklık ve aynı verimlilikle elde edeceğiz.
Arkadaşlar, asker ordusuyla irfan ordusu arasındaki benzeyiş ve uygunluğu belirtmiş olmak için şunu da ilâve edeyim: Kıymetli bir eserde ordunun ruhu, subaylar heyeti ve komuta heyetidir deniliyor. Gerçekten böyledir. Bir ordunun kıymeti subaylar ve komuta heyetinin kıymeti ile ölçülür. Siz öğretmen hanımlar ve öğretmen beyler, sizler de bilgi ve anlayış ordusunun subaylar ve komuta heyetisiniz. Sizin ordunuzun kıymeti de sizlerin kıymetinizle ölçülecektir. İstiklâl mücadelesinde, üç dört yıldır, düşmanı topraklarımızda yok etmek için yaptığımız savaşta ordunun ruhu olan subaylar ve komuta heyet ve ileri gelenleri kıymetlerinin yüksekliğini nasıl göstermiş ve ispat etmişse, bundan sonra yapacağımız nur ve inkılâp mücadelesinin milletimize bir karanlık gibi çöken bütün bilgisizliği yenmek ve kahretmek savaşında da bilgi ordusunun ruhu olan siz öğretmen hanımlar ve öğretmen beylerin aynı yeteneği paylaşacağınıza ve göstereceğinize eminim. Hepinizi bu güvenle selâmlarım saygıdeğer arkadaşlar.
Hâkimiyet-i Milliye, 02.04.1923
 |
| Atatürk Kütahya Lisesi ve Kütahyalılar tarafından coşkuyla karşılanışı |
